Chitetezo cha Mthupi ndi Matenda

Zamkati

• Chidule
• Kodi chitetezo cha mthupi ndi chiyani?
• Kodi ziwalo za chitetezo cha mthupi ndi ziti?
• Kodi chitetezo cha mthupi chimagwira ntchito bwanji?
• Kodi mitundu yazodzitchinjiriza ndi iti?
• Kodi chingachitike ndi chiyani ndi chitetezo cha mthupi?

Chidule

Kodi chitetezo cha mthupi ndi chiyani?

Chitetezo chanu cha mthupi ndizochulukirapo zama cell, matupi, ndi ziwalo. Pamodzi amathandizira thupi kulimbana ndi matenda ndi matenda ena.

Majeremusi monga mabakiteriya kapena mavairasi alowa mthupi lanu, amalimbana ndi kuchulukana. Izi zimatchedwa matenda. Matendawa amayambitsa matenda omwe amakudwalitsani. Chitetezo cha mthupi lanu chimakutetezani ku matendawa pomenyana ndi majeremusi.

Kodi ziwalo za chitetezo cha mthupi ndi ziti?

Chitetezo chamthupi chili ndi magawo osiyanasiyana, kuphatikiza

• Khungu lanu, lomwe lingathandize kupewa majeremusi kulowa m'thupi
• Zipatso zam'mimba, zomwe ndizonyowa, zomata zamkati mwa ziwalo zina ndi minyewa yamthupi. Amapanga mamina ndi zinthu zina zomwe zimatha kukola ndikumenyana ndi majeremusi.
• Maselo oyera, omwe amalimbana ndi majeremusi
• Ziwalo ndi ziwalo zam'mimba, monga thymus, ndulu, matumbo, ma lymph node, zotengera zam'mimba, ndi mafupa. Amapanga, amasunga, komanso amanyamula maselo oyera.

Kodi chitetezo cha mthupi chimagwira ntchito bwanji?

Chitetezo chanu cha mthupi chimateteza thupi lanu kuzinthu zomwe zimawona ngati zowopsa kapena zakunja. Zinthu izi zimatchedwa ma antigen. Atha kukhala majeremusi monga mabakiteriya ndi mavairasi. Atha kukhala mankhwala kapena poizoni. Amathanso kukhala maselo omwe awonongeka ndi zinthu monga khansa kapena kutentha kwa dzuwa.

Chitetezo chanu cha mthupi chitazindikira antigen, chimayambitsa. Izi zimatchedwa kuyankha mthupi. Gawo la yankho ili ndikupanga ma antibodies. Ma antibodies ndi mapuloteni omwe amagwira ntchito yolimbana, kufooketsa, ndi kuwononga ma antigen. Thupi lanu limapangitsanso maselo ena kuti amenyane ndi antigen.

Pambuyo pake, chitetezo chanu chamthupi chimakumbukira antigen. Ngati iwonanso antigen, imatha kuzizindikira. Idzatumiza mwachangu ma antibodies oyenera, chifukwa chake nthawi zambiri, simudwala. Chitetezo ku matenda ena chimatchedwa chitetezo chokwanira.

Kodi mitundu yazodzitchinjiriza ndi iti?

Pali mitundu itatu ya chitetezo:

• Chitetezo chachilengedwe ndiye chitetezo chomwe mumabadwa nacho. Ndilo mzere woyamba wa chitetezo cha thupi lanu. Zimaphatikizapo zotchinga monga khungu ndi mamina. Amasunga zinthu zovulaza kuti zisalowe mthupi. Mulinso maselo ndi mankhwala omwe amatha kuwononga zinthu zakunja.
• Chitetezo chokwanira, yotchedwanso adaptive immune, imayamba mukakhala ndi kachilombo kapena katemera wa mankhwala akunja. Chitetezo champhamvu nthawi zambiri chimakhala chanthawi yayitali. Kwa matenda ambiri, amatha kukhala moyo wanu wonse.
• Chitetezo chokha zimachitika mukalandira ma antibodies ku matenda m'malo mowapanga kudzera mthupi lanu. Mwachitsanzo, ana obadwa kumene ali ndi ma antibodies ochokera kwa amayi awo. Anthu amathanso kutenga chitetezo chokwanira kudzera m'magazi omwe ali ndi ma antibodies. Chitetezo chamtunduwu chimakupatsani chitetezo nthawi yomweyo. Koma zimangokhala milungu ingapo kapena miyezi ingapo.

Kodi chingachitike ndi chiyani ndi chitetezo cha mthupi?

Nthawi zina munthu amatha kukhala ndi chitetezo chamthupi ngakhale palibe chowopsa chilichonse. Izi zitha kubweretsa zovuta monga chifuwa, mphumu, ndi matenda amthupi. Ngati muli ndi matenda omwe amadzichotsera yokha, chitetezo chamthupi mwanu chimaukira maselo athanzi mthupi lanu mosazindikira.

Mavuto ena a chitetezo cha mthupi amachitika pamene chitetezo chanu cha mthupi sichigwira bwino ntchito. Mavutowa akuphatikiza matenda opatsirana m'thupi. Ngati muli ndi matenda osowa chitetezo m'thupi, mumadwala pafupipafupi. Matenda anu amatha nthawi yayitali ndipo amatha kukhala ovuta komanso ovuta kuchiza. Nthawi zambiri amakhala mavuto amtundu.

Pali matenda ena omwe angakhudze chitetezo chanu chamthupi. Mwachitsanzo, kachilombo ka HIV ndi kachilombo kamene kamawononga chitetezo cha mthupi mwanu powononga maselo anu oyera. Ngati kachilombo ka HIV sikachiritsidwa, kangayambitse matenda a Edzi (omwe amapezeka ndi matenda a immunodeficiency syndrome). Anthu omwe ali ndi Edzi awononga chitetezo chamthupi kwambiri. Amalandira matenda ochulukirachulukira.