Kuyenda tulo

Kuyenda tulo ndi vuto lomwe limachitika anthu akamayenda kapena kuchita zina akamagona.

Nthawi yogona mokwanira imakhala ndi magawo, kuyambira kuwodzera pang'ono mpaka kugona tulo tofa nato. Pakati pa siteji yotchedwa kugona kwamaso mwachangu (REM) kugona, maso amayenda mwachangu ndipo kulota kowoneka bwino kumakhala kofala kwambiri.

Usiku uliwonse, anthu amadutsa tulo tofa nato tomwe si REM kapena REM. Kuyenda tulo (somnambulism) nthawi zambiri kumachitika tulo tofa nato, osakhala a REM (otchedwa N3 kugona) m'mawa kwambiri.

Kuyenda tulo kumakhala kofala kwambiri mwa ana ndi achikulire kuposa achikulire. Izi ndichifukwa choti anthu akamakalamba, sagona mokwanira N3. Kuyenda tulo kumayenda m'mabanja.

Kutopa, kusowa tulo, ndi nkhawa zonse zimakhudzana ndi kugona tulo. Kwa akulu, kugona kumatha kuchitika chifukwa cha:

• Mowa, mankhwala ogonetsa, kapena mankhwala ena, monga mapiritsi ogona
• Matenda, monga kugwidwa
• Matenda amisala

Okalamba okalamba, kugona tulo kungakhale chizindikiro cha vuto lazachipatala lomwe limayambitsa kuchepa kwamaganizidwe amisala.

Anthu akamagona, amatha kukhala tsonga ndikuwoneka ngati kuti ali maso pomwe ali mtulo. Amatha kudzuka ndikuyenda mozungulira. Kapena amachita zinthu zovuta monga kusuntha mipando, kupita kuchimbudzi, ndi kuvala kapena kuvula. Anthu ena amayendetsa galimoto ali mtulo.

Nkhaniyo itha kukhala yayifupi kwambiri (masekondi kapena mphindi zochepa) kapena ikhoza kukhala kwa mphindi 30 kapena kupitilira apo. Magawo ambiri amatenga mphindi zosakwana 10. Ngati sakusokonezedwa, oyenda tulo amabwerera kukagona. Koma amatha kugona m'malo ena kapena osazolowereka.

Zizindikiro za kugona zimaphatikizapo:

• Kukhala osokonezeka kapena osokonezeka munthuyo akadzuka
• Khalidwe laukali likadzutsidwa ndi wina
• Kukhala wopanda mawonekedwe pankhope
• Kutsegula maso nthawi yogona
• Osakumbukira gawo loyenda tulo akamadzuka
• Kuchita zochitika mwatsatanetsatane wamtundu uliwonse panthawi yogona
• Kukhala pansi ndikuwoneka wogalamuka tulo
• Kuyankhula tulo komanso kulankhula zinthu zosamveka
• Kuyenda nthawi yogona

Nthawi zambiri, mayeso ndi kuyezetsa sikofunikira. Ngati kugona kumachitika kawirikawiri, wothandizira zaumoyo amatha kuyesa kapena kuyesa mayeso kuti athetse zovuta zina (monga kugwidwa).

Ngati munthuyo ali ndi mbiri yamavuto am'maganizo, angafunikenso kuyezetsa thanzi lawo kuti athe kuyang'ana pazoyambitsa monga kuda nkhawa kwambiri kapena kupsinjika.

Anthu ambiri safuna chithandizo chamankhwala choyenda.

Nthawi zina, mankhwala monga ochepetsa mphamvu amathandizira kuchepetsa magawo oyenda mtulo.

Anthu ena molakwika amakhulupirira kuti woyenda mtulo sayenera kudzutsidwa. Sikoopsa kudzutsa woyenda tulo, ngakhale ndizodziwika kuti munthuyo amasokonezeka kapena kusokonezeka kwakanthawi kochepa atadzuka.

Lingaliro lina lolakwika ndiloti munthu sangathe kuvulala akugona. Anthu oyenda tulo nthawi zambiri amavulala akamapunthwa ndipo amalephera kuchita zinthu bwinobwino.

Njira zachitetezo zitha kukhala zofunikira popewa kuvulala. Izi zitha kuphatikizira kusuntha zinthu monga zingwe zamagetsi kapena mipando kuti muchepetse kugwa ndi kugwa. Masitepe angafunike kutsekedwa ndi chipata.

Kuyenda tulo nthawi zambiri kumachepa ana akamakula. Nthawi zambiri sizimawonetsa vuto lalikulu, ngakhale limakhala chizindikiro cha zovuta zina.

Si zachilendo kuti anthu oyenda tulo kuchita zinthu zoopsa. Koma zodzitetezera ziyenera kutetezedwa kuti zisawonongeke monga kugwa pansi kapena kukwera pazenera.

Mwina simukusowa kukaona omwe akukuthandizani. Kambiranani ndi omwe akukuthandizani ngati muli:

• Mulinso ndi zisonyezo zina
• Kuyenda tulo kumachitika pafupipafupi kapena kupitilira
• Mumachita zoopsa (monga kuyendetsa galimoto) mukuyenda

Kuyenda tulo kumatha kupewedwa ndi izi:

• Musamwe mowa kapena mankhwala ochepetsa nkhawa ngati mukugona.
• Pewani kugona mokwanira, ndipo yesetsani kupewa kugona, chifukwa izi zimatha kuyambitsa kugona.
• Pewani kapena muchepetse kupsinjika, nkhawa, ndi mikangano, zomwe zitha kukulitsa vuto.

Kuyenda nthawi yogona; Somnambulism

Avidan AY. Ma parasomnias osayenda mwachangu: mawonekedwe azachipatala, mawonekedwe azidziwitso, ndi kasamalidwe. Mu: Kryger M, Roth T, Dement WC, olemba. Mfundo ndi Zochita za Mankhwala Ogona. Lachisanu ndi chimodzi. Philadelphia, PA: Elsevier; 2017: mutu 102.

Chokroverty S, Avidan AY. Kugona ndi zovuta zake. Mu: Daroff RB, Jankovic J, Mazziotta JC, Pomeroy SL, olemba. Neurology ya Bradley mu Kuchita Zachipatala. Wachisanu ndi chiwiri. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016: chap 102.