Nchiyani Chimayambitsa Mapazi Anga Otupa?

Zamkati

• Kodi ichi ndi chifukwa chodera nkhawa?
• Nthawi yoti mupite kuchipatala mwadzidzidzi
• 1. Edema
• 2. Mimba
• 3. Mowa
• 4. Nyengo yotentha
• 5. Lymphedema
• 6. Kuvulala
• 7. Matenda osakwanira
• 8. Matenda a impso
• 9. Matenda a chiwindi
• 10. Magazi
• 11. Matenda
• 12. Zotsatira zamankhwala
• 13. Kulephera kwa mtima
• Onani dokotala

Timaphatikizapo zinthu zomwe timaganiza kuti ndizothandiza kwa owerenga athu. Ngati mutagula maulalo omwe ali patsamba lino, titha kupeza ndalama zochepa. Nayi njira yathu.

Timaphatikizapo zinthu zomwe timaganiza kuti ndizothandiza kwa owerenga athu. Ngati mutagula maulalo omwe ali patsamba lino, titha kupeza ndalama zochepa. Nayi njira yathu.

Kodi ichi ndi chifukwa chodera nkhawa?

Mapazi otupa amatha kuyambitsidwa ndi zinthu monga kumwa mopitirira muyeso, opaleshoni, kapena kutenga pakati. Nthawi zambiri zimakhala zosakhalitsa osati chifukwa chodera nkhawa. Komabe, popeza zitha kukhala zosasangalatsa komanso zosokoneza, mudzafunabe kuchitapo kanthu kuti muchepetse kutupa. Mwanjira imeneyi mutha kuchepetsa kupweteka kulikonse komwe mukukumana nako ndikuyambiranso ntchito zanu za tsiku ndi tsiku.

Ngati mapazi anu amakhalabe otupa kapena mukutsatira zina, zitha kukhala chizindikiro cha matenda ena. Pitilizani kuwerenga kuti muphunzire momwe mungachepetsere kutupa m'mapazi anu komanso momwe mikhalidwe yaumoyo ingawonetsere.

Nthawi yoti mupite kuchipatala mwadzidzidzi

Nthawi zina mapazi otupa amafunika chisamaliro mwachangu. Pezani chithandizo chamankhwala mwachangu ngati mukukumana ndi izi komanso mapazi otupa:

• kutupa, miyendo kapena miyendo yanu yopanda tanthauzo
• kutentha, kufiira, kapena kutupa m'deralo
• kutupa komwe kumatsagana ndi malungo
• phazi latsopano lotupa panthawi yapakati
• kupuma movutikira
• kutupa kwa chiwalo chimodzi chokha
• kupweteka pachifuwa, kupanikizika, kapena kukakamira

1. Edema

Edema ndichizoloŵezi chomwe madzi amadzimadzi amadzimangirira mthupi lanu. Izi zimayambitsa kutupa ndi kutupa kwa minofu mwachindunji pansi pa khungu lanu, kumapazi, akakolo, ndi miyendo. Zingakhudzenso manja anu ndi manja anu.

Zizindikiro zina ndizo:

• khungu lotambasula kapena lowala
• khungu lomwe limasungunuka mukalikakamira kwa masekondi angapo
• kukula kukula kwa m'mimba
• kuyenda movutikira

Nthawi zambiri, edema wofatsa imatha yokha. Njira zina zochiritsira ndi izi:

• kuchepetsa kudya mchere
• kugona pansi ndi mapazi ndi miyendo pamwamba kuposa mtima wanu
• kuchita Legs-Up-the-Wall Pose
• atavala masitonkeni othandizira
• kumwa mankhwala okodzetsa
• kusintha mankhwala anu akuchipatala

2. Mimba

Kutupa kwa mapazi kumakhala kofala kwambiri panthawi yapakati chifukwa thupi lanu limasunga madzi ambiri ndipo limatulutsa magazi ndi madzi amthupi ambiri. Mutha kukhala osachedwa kutupa mapazi madzulo makamaka mukakhala pamapazi anu tsiku lonse. Zimadziwika makamaka kuyambira mwezi wachisanu mpaka kumapeto kwa mimba yanu.

Kuchepetsa ndi kusamalira mapazi otupa panthawi yapakati:

• Pewani nthawi yayitali yoimirira.
• Khalani ndi mpweya nthawi yotentha.
• Kwezani mapazi anu mukamapuma.
• Valani nsapato zabwino ndikupewa zidendene.
• Valani ma tights othandizira kapena masitonkeni.
• Pumulani kapena kusambira mu dziwe.
• Pewani zovala zomwe zili zolimba m'mawondo anu.
• Ikani compress yozizira kumadera okhudzidwa.
• Wonjezerani kumwa kwanu madzi.
• Pewani kapena kuchepetsa kuchepa kwa mchere.

Kutupa mwadzidzidzi kapena mopitirira muyeso mmanja ndi nkhope zanu kumatha kukhala chizindikiro cha preeclampsia. Izi ndizovuta kwambiri komwe mumakhala ndi kuthamanga kwa magazi komanso mapuloteni mumkodzo. Nthawi zambiri zimachitika pambuyo pa sabata la 20 la mimba.

Muthanso kukhala ndi:

• mutu
• nseru
• kusanza
• kukodza pafupipafupi
• kuvuta kupuma
• kupweteka m'mimba
• masomphenya amasintha

Lumikizanani ndi dokotala nthawi yomweyo ngati mwadzidzidzi mwadzidzidzi, makamaka ngati zikuphatikizidwa ndi izi.

3. Mowa

Kumwa mowa kumatha kudzetsa mapazi chifukwa thupi lanu limasunga madzi ambiri mukamwa. Nthawi zambiri zimatha masiku ochepa. Ngati kutupa sikukutha mu nthawi ino, zitha kukhala nkhawa.

Ngati kutupa kumachitika kumapazi anu mukamamwa mowa, mwina ndi chizindikiro cha vuto ndi chiwindi, mtima, kapena impso. Izi zitha kukhalanso chizindikiro kuti mukumwa mowa wambiri.

Kuchiza mapazi otupa chifukwa chomwa mowa:

• Wonjezerani kumwa kwanu madzi.
• Pezani mchere womwe mumadya.
• Pumulani ndi kukweza mapazi anu.
• Lembani mapazi anu m'madzi ozizira.

4. Nyengo yotentha

Mapazi otupa amapezeka pafupipafupi nthawi yotentha chifukwa mitsempha yanu imakula ngati gawo la kuzizira kwachilengedwe kwa thupi lanu. Madzi amalowa m'matumba oyandikira ngati gawo la njirayi. Komabe, nthawi zina mitsempha yanu imatha kubweretsa magazi pamtima. Izi zimabweretsa kusonkhanitsa kwamadzimadzi m'mapazi ndi kumapazi. Anthu omwe ali ndi vuto la kuzungulira kwa magazi amakhala osachedwa kutero.

Nawa mankhwala achilengedwe ochepetsa kutupa:

• Lembani mapazi anu m'madzi ozizira.
• imwani madzi ambiri.
• Valani nsapato zomwe zimapangitsa kuti mapazi anu azipuma komanso kuyenda momasuka.
• Pumulani ndi kukweza miyendo yanu.
• Valani masitonkeni othandizira.
• Yendani mphindi zochepa ndikuyeserera pang'ono mwendo.

5. Lymphedema

Lymphedema imachitika chifukwa cha ma lymph node omwe amawonongeka kapena kuchotsedwa, nthawi zambiri ngati gawo la chithandizo cha khansa. Izi zimapangitsa kuti thupi lanu lizisunga zamadzimadzi ndipo zimatha kutupa mapazi.

Zizindikiro zina zitha kuphatikiza:

• kumverera kothina kapena kulemera
• mayendedwe ochepa
• zopweteka
• matenda obwerezabwereza
• kukulitsa khungu (fibrosis)

Simungathe kuchiza lymphedema, koma mutha kuthana ndi vutoli kuti muchepetse kutupa ndikuwongolera kupweteka. Lymphedema kwambiri angafunike opaleshoni.

Njira zochiritsira ndi izi:

• Zochita zochepa zomwe zimalimbikitsa mafunde amadzimadzi
• mabandeji wokutira phazi kapena mwendo
• kutikita minofu ya ma lymph
• kupanikizika kwa pneumatic
• zovala zothina
• mankhwala othandiza kwambiri (CDT)

6. Kuvulala

Kuvulala kwamapazi monga mafupa osweka, mavuto, ndi ma sprains kumatha kuyambitsa mapazi otupa. Mukapweteka phazi lanu, kutupa kumachitika chifukwa magazi amathamangira kudera lomwe lakhudzidwa.

Pulogalamu ya R.I.C.E. Njira nthawi zambiri amalimbikitsidwa kuti athetse kuvulala kwamiyendo. Njirayi imaphatikizapo:

• Pumulani. Pumulitsani mwendo wokhudzidwayo momwe mungathere, ndipo pewani kuuumiriza.
• Ice. Ikani phazi lanu mphindi 20 panthawi tsiku lonse.
• Kupanikizika. Gwiritsani ntchito bandeji kuti musiye kutupa.
• Kukwera. Khalani ndi mapazi anu mutakweza pamene mukupuma kuti akhale pamwamba pa mtima wanu, makamaka usiku.

Kutengera kukula kwa kuvulala kwanu, adokotala angakupatseni mankhwala ochepetsa makalata kapena othandizira. Mungafunike kuvala chovala cholimba kapena chopindika. Milandu yayikulu ingafune kuchitidwa opaleshoni.

Onani dokotala wanu ngati kupweteka kwanu kuli kovuta kapena simungathe kulemera kapena kusuntha phazi lanu. Komanso pitani kuchipatala ngati mukukumana ndi dzanzi.

7. Matenda osakwanira

Matenda osakwanira (CVI) ndimavuto omwe amachititsa mapazi otupa chifukwa cha mavavu owonongeka kapena poyimirira kapena kukhala kwakanthawi. Izi zimakhudza magazi omwe amafika mpaka pamtima kuchokera kumapazi ndi miyendo. Magazi amatha kusonkhana m'mitsempha yamiyendo ndi mapazi anu, zomwe zimabweretsa kutupa.

Mutha kukhala ndi izi:

• kupweteka kapena kutopa m'miyendo
• Mitsempha yatsopano ya varicose
• khungu lowoneka lachikopa pamiyendo
• khungu losalala, loyabwa pamiyendo kapena kumapazi
• zilonda za stasis kapena venous stasis
• matenda

Kaonaneni ndi dokotala wanu ngati muli ndi zizindikiro zosafunikira kwenikweni. Imakhala yosavuta kuchiza koyambirira ikapezeka.

Mankhwalawa ndi awa:

• popewa kuyimirira kapena kukhala nthawi yayitali
• kuchita zolimbitsa thupi, miyendo, ndi akakolo nthawi yayitali yakukhala
• mukupuma kuti mukweze phazi lanu nthawi yayitali pakuimirira
• kuyenda ndi kuchita masewera olimbitsa thupi pafupipafupi
• kuonda
• kukweza miyendo yanu pamwamba pamtima mukapuma
• kuvala masitonkeni
• kugwiritsa ntchito maantibayotiki pochiza matenda akhungu
• kuchita ukhondo wabwino pakhungu

8. Matenda a impso

Ngati muli ndi matenda a impso kapena ngati impso zanu sizikuyenda bwino, mutha kukhala ndi mchere wambiri m'magazi anu. Izi zimakupangitsani kuti musunge madzi, zomwe zingayambitse kutupa pamapazi anu ndi akakolo.

Zizindikiro zotsatirazi zitha kukhalaponso:

• zovuta kukhazikika
• kusowa chakudya
• kumva kutopa ndi kufooka
• kukhala ndi mphamvu zochepa
• kuvuta kugona
• kugwedezeka kwa minofu ndi kuphwanya
• maso otukumuka
• khungu louma, loyabwa
• kuchuluka kukodza
• nseru ndi kusanza
• kupweteka pachifuwa
• kupuma movutikira
• kuthamanga kwa magazi

Njira zochiritsira ndi izi:

• kuthamanga kwa mankhwala a magazi
• okodzetsa
• mankhwala ochepetsa mafuta m'thupi
• mankhwala ochepetsa magazi m'thupi
• zakudya zopanda mapuloteni
• calcium ndi vitamini D zowonjezera
• mankwala binder mankhwala

Pamapeto pake, kulephera kwa impso kumatha kuchiritsidwa ndi kumuika impso kapena dialysis.

9. Matenda a chiwindi

Matenda a chiwindi amatha kupangitsa phazi chifukwa cha chiwindi kusagwira bwino ntchito. Izi zimabweretsa madzi ambiri m'miyendo ndi m'mapazi anu, zomwe zimayambitsa kutupa. Zitha kuyambitsidwa ndi majini. Mavairasi, mowa, ndi kunenepa kwambiri zimagwirizananso ndi kuwonongeka kwa chiwindi.

Zizindikiro zina ndizo:

• khungu lachikaso ndi maso (jaundice)
• mimba yopweteka ndi yotupa
• khungu loyabwa
• mkodzo wakuda
• chopondapo chofiirira, chamagazi, kapena phula
• kutopa
• nseru kapena kusanza
• kusowa chakudya
• kuvulaza mosavuta

Njira zochiritsira ndi izi:

• kuonda
• kupewa kumwa mowa
• mankhwala
• opaleshoni

10. Magazi

Kuundana kwamagazi ndimagulu olimba amwazi. Amatha kupanga m'mitsempha yamiyendo yanu. Izi zimalepheretsa magazi kuyenda mpaka mumtima mwanu ndipo zimabweretsa kutupa kwa akakolo ndi mapazi. Nthawi zambiri zimachitika mbali imodzi ya thupi lanu.

Kutupa kumatha kutsagana ndi:

• ululu
• chifundo
• kumverera kotentha
• kufiira kapena kusintha mtundu m'deralo
• malungo

Njira zothandizira ndi njira zodzitetezera ndi monga:

• kumwa zopopera magazi
• kupewa kukhala kwakanthawi
• kuchita masewera olimbitsa thupi pafupipafupi
• kukulitsa kudya kwanu kwamadzimadzi
• kupanga kusintha kwa moyo wathanzi

11. Matenda

Mapazi otupa amatha kuyambitsidwa ndi matenda komanso kutupa komwe kumabwera. Anthu omwe ali ndi matenda ashuga amanjenje kapena mitsempha ina yamapazi amakhala opatsirana mosavuta. Matendawa amayamba chifukwa cha zilonda monga zotupa, zilonda zamoto, komanso kulumidwa ndi tizilombo. Muthanso kumva kupweteka, kufiira, komanso kukwiya.

Mutha kupatsidwa mankhwala opatsirana pakamwa kapena apakhungu kuti athetse matendawa.

12. Zotsatira zamankhwala

Mankhwala ena amatha kupangitsa kuti mapazi otupa azikhala otupa chifukwa amachititsa kuti madzi asungunuke, makamaka kumunsi kwa thupi lanu.

Mankhwalawa ndi awa:

• mahomoni monga estrogen ndi testosterone
• calcium channel blockers (mtundu wa mankhwala a magazi)
• mankhwala
• mankhwala opatsirana pogonana
• Zoletsa za ACE
• mankhwala osagwiritsidwa ntchito poletsa kutupa (NSAIDs)
• mankhwala a shuga

Ngati mankhwala anu akuyambitsa kutupa, ndikofunikira kuti mukaonane ndi dokotala. Pamodzi mutha kudziwa ngati pali zina zomwe mungachite malinga ndi mankhwala kapena mlingo. Mutha kupatsidwa diuretic kuti muchepetse madzi owonjezera.

13. Kulephera kwa mtima

Kulephera kwa mtima kumachitika pamene mtima wanu sungathe kupopa magazi molondola. Izi zitha kuyambitsa mapazi otupa chifukwa magazi anu samayenda mpaka pamtima panu molondola. Ngati ma bondo anu amatupa madzulo, chimatha kukhala chizindikiro chakusalimba kwa mtima. Izi zimayambitsa kusungidwa kwa mchere ndi madzi.

Mutha kukhala ndi izi:

• kusapeza bwino mutagona pansi
• mofulumira kapena kugunda kwamtima
• mwadzidzidzi, kupuma movutikira
• kukhosomola pinki, ntchofu zotupa
• kupweteka pachifuwa, kupanikizika, kapena kukakamira
• zovuta kuchita masewera olimbitsa thupi
• khosi kutsokomola ndi magazi phlegm
• kuchulukitsa usiku pokodza
• Kutupa pamimba
• kulemera mwachangu posungira madzi
• kusowa chilakolako
• nseru
• zovuta kuyang'ana
• kukomoka kapena kufooka kwakukulu

Pezani chithandizo chamankhwala nthawi yomweyo ngati mukukumana ndi izi.

Kulephera kwa mtima kumafunikira kuwongolera kwa moyo wonse. Njira zochiritsira zimaphatikizapo mankhwala, opareshoni, ndi zida zamankhwala.

Onani dokotala

Onani dokotala wanu nthawi yomweyo ngati mwatupa mapazi limodzi ndi zizindikiro izi:

• khungu lomwe limasungunuka mukalisindikiza
• khungu lotambasulidwa kapena losweka m'deralo
• kupweteka ndi kutupa komwe sikumakhala bwino
• Zilonda zam'miyendo kapena matuza
• kupweteka pachifuwa, kupanikizika, kapena kukakamira
• kupuma movutikira
• kutupa mbali imodzi yokha

Dokotala wanu amatha kuyesanso mayeso kuti adziwe momwe angadziwire ndi njira yothandizira.

Werengani nkhaniyi m'Chisipanishi.