Kodi Pali Magulu Angati M'thupi La Munthu?

Zamkati

• Ndi mitundu ingati yamafundo yomwe ilipo mthupi la munthu?
• Mitundu yamafundo osunthika omasuka
• Tengera kwina

Funso loti pali ziwalo zingati mthupi la munthu ndizovuta kuyankha chifukwa zimatengera mitundu ingapo. Izi zikuphatikiza:

• Tanthauzo la zimfundo. Ena amatanthauzira cholumikizira ngati malo omwe mafupa awiri amalumikizana. Ena amati ndi nthawi yomwe mafupa amalumikizana ndi cholinga chosuntha ziwalo za thupi.
• Kuphatikizidwa kwa sesamoids. Sesamoids ndi mafupa ophatikizidwa ndi tendon, koma osalumikizidwa ndi mafupa ena. Patella (kneecap) ndiye sesamoid wamkulu kwambiri. Mafupawa amasiyana mosiyanasiyana malinga ndi munthu.
• Msinkhu wamunthu. Ana amayamba ndi mafupa pafupifupi 270. Ena mwa mafupawo amalumikizana nthawi yokula. Akuluakulu ali ndi mafupa pafupifupi 206 otchulidwa, ndi 80 m'mafupa a axial ndi 126 m'mafupa owoneka bwino.

Mwachidule, palibe yankho lenileni la funso ili. Chiwerengero choyerekeza chiri pakati pa 250 ndi 350.

Ndi mitundu ingati yamafundo yomwe ilipo mthupi la munthu?

Thupi la munthu lili ndi mitundu itatu yayikulu yolumikizirana. Amagawidwa m'gulu lomwe amalola:

• Synarthroses (osasunthika). Izi ndizokhazikika kapena zophatikizika. Amatanthauzidwa ngati mafupa awiri kapena kupitilira pafupi omwe samayenda. Mafupa a chigaza ndi chitsanzo. Malumikizidwe osasunthika pakati pa mbale za chigaza amadziwika kuti sutures.
• Amphiarthroses (osunthika pang'ono). Amadziwikanso kuti mafupa olumikizana ndi mafupa, malumikizowa amatanthauzidwa ngati mafupa awiri kapena kupitilira pomwepo omangika osayenda pang'ono. Mafupa a msana ndi zitsanzo zabwino.
• Zojambulajambula (zosunthika momasuka). Amatchedwanso ma synovial joints, malumikizowa ali ndi synovial fluid yomwe imathandizira kuti ziwalo zonse za olowa ziziyendelana bwino. Awa ndi malo olumikizana kwambiri mthupi lanu. Zitsanzo zimaphatikizira mafupa ngati bondo ndi phewa.

Mitundu yamafundo osunthika omasuka

Pali mitundu isanu ndi umodzi yamalumikizidwe omasuka osunthika a diarthrosis (synovial):

• Mpira ndi zitsulo zolumikizira. Kuloleza kuyenda mbali zonse, mpira ndi chophatikizira chomwe chimakhala ndi mutu wozungulira wa fupa limodzi wokhala mchikho cha fupa lina. Zitsanzo zimaphatikizapo paphewa palimodzi ndi chiuno chanu.
• Hinge olowa. Chophatikizira chili ngati chitseko, chotsegula ndikutseka mbali imodzi, motsatira ndege imodzi. Zitsanzo zimaphatikizira cholumikizira chanu ndi bondo lanu.
• Olowa Condyloid. Mgwirizano wa condyloid umalola kuyenda, koma osasinthasintha. Zitsanzo zimaphatikizira zala zanu ndi nsagwada.
• Pivot olowa. Cholumikizira chotchedwa pivot, chomwe chimatchedwanso cholumikizira chozungulira kapena cholumikizira ma trochoid, chimadziwika ndi fupa limodzi lomwe limatha kuzungulira mozungulira mphete yopangidwa kuchokera ku fupa lachiwiri. Zitsanzo ndi malo olumikizana pakati pa ulna wanu ndi mafupa owonera omwe amazungulira mkono wanu, komanso cholumikizira pakati pa vertebrae yoyamba ndi yachiwiri m'khosi mwanu.
• Gliding olowa. Ophatikizira oterewa amatchedwanso ndege yolowa. Ngakhale imangololeza kuyenda kocheperako, imadziwika ndi malo osalala omwe amatha kudutsirana. Chitsanzo ndi cholumikizira m'manja mwanu.
• Chishalo olowa. Ngakhale cholumikizira chishalo sichilola kusinthasintha, chimathandizira kuyenda mmbuyo ndi mtsogolo ndi mbali ndi mbali. Chitsanzo ndikulumikizana kumunsi kwa chala chanu chachikulu.

Tengera kwina

Chigoba chamunthu wamkulu chimakhala ndi zomangamanga zovuta kuphatikiza 206 yotchedwa mafupa yolumikizidwa ndi cartilage, tendon, ligaments, ndi mitundu itatu yamafundo:

• synarthroses (osasunthika)
• amphiarthroses (osunthika pang'ono)
• ma diarthroses (osunthika momasuka)

Ngakhale kuchuluka kwamalumikizidwe mwa munthu m'modzi kumadalira zosintha zingapo, kuchuluka kwake kuli pakati pa 250 ndi 350.